DICHIARAZIONE DI FIUGGI - DONNE IN MUSICA

Roma, settembre 2000

Albanese Arabo - Ceco - Cinese - Croato - Inglese - Finlandese - Francese - Tedesco - Greco - Ebraico
Italiano - Giapponese - Kinswahili - Persiano - Polacco - Portoghese - Rumeno - Russo - Serbo
Spagnolo - Svedese - Tagalog - Ukraino

Deklarata e Fiugjit (Fiuggi): Gratė nė Muzikė

Ēdo vend ėshtė i ftuar tė inkurajojė krijimin e organizmave pėrgjegjės pėr dokumentacionin dhe informacionin qė kanė tė bėjnė me kompozitoret e lindura brenda kufijve kombėtarė. Kėto organizata duhet tė jenė nė gjendje tė dėrgojnė dhe tė marrin informacione nė lidhje me ‘gratė nė muzikė’ dhe organizatat e tjera, duhet tė mbledhin informacion pėr strukturat institucionale dhe muzikore nė vendin e vet, pėrgjegjės pėr krijimin, nxitjen dhe programimin e muzikės: Festivale tė muzikės bashkėkohore dhe antike, festivale tė qendėrzuar mbi muzikėn e kompozitoreve dhe tė interpretueseve, mundėsinė pėr financime dhe bursa studimi. Muzikantet duhet tė pėrpiqen tė marrin pjesė mė tepėr nė programimin, nxitjen dhe krijimin e veprave tė reja, pėr tė pasur njė rritje tė pėrqindjes sė veprave tė realizuara nga gratė nė repertorin e tanishėm (muzikė simfonike, muzikė dhome dhe tradicionale) dhe pėr tė inkurajuar shkėmbimin ndėrmjet kompozitoreve dhe interpretueseve. Organizatat pėr ‘gratė nė muzikė’ do tė komunikojnė nėpėrmjet internetit.

Legjislacioni, nė pjesėn mė tė madhe tė vendeve, parashikon kushte dhe tė drejta tė barabarta pėr gratė dhe teorikisht kjo gjė do tė duhej tė lejonte pjesėmarrjen nė ēdo fushė qė ka interes pėr gratė. Por, praktikisht, shpesh gjėrat nuk janė kėshtu. Organizatat pėr ‘Gratė nė Muzikė’ duhet tė kontrollojnė nėse realiteti social i vendeve tė tyre ėshtė i orientuar sipas legjislacionit nė fuqi. Nė shumė vende gratė nuk janė tė pėrfaqėsuara ashtu siē duhet sipas niveleve institucionale. Duhet tė nxisim praninė e grave nė komisione, komitete, dhe nė ēdo vend ku talentet dhe pėrgatitja e tyre mund tė jenė tė nevojshme. Gratė nė politikė duhet tė informohen nga ndryshimi ndėrmjet legjislacionit dhe praktikės dhe duhet tė bėhen avokate pėr muzikantet, kryesisht pėrsa i pėrket mundėsive pėr financime.

Informacionet qė kanė tė bėjnė me gratė nė muzikė duhet tė jenė tė disponueshme pėr mėsuesit e muzikės, gra dhe burra. Kontributi i muzikanteve, nė ēdo kulturė, duhet tė bėhet pjesė e kurrikulave muzikorė nė fushėn shkollore, universitare dhe nė akademitė. Prindėrit duhet tė inkurajohen qė tė ushqejnė talentet muzikore tė bijave dhe bijve tė tyre, duke respektuar traditat dhe vlerat kulturore tė femrave dhe meshkujve.

Muzikantet duhet tė lexojnė, tė kuptojnė dhe tė pėrdorin dokumentat e UNESCO-s tė njohur si “E drejta e Artistit” dhe dokumentin Pėrfundimtar tė Konferencės Botėrore Ndėrqeveritare nė lidhje me “Politikat Kulturore pėr Zhvillimin”, tė mbajtur nė Sokholm nė 1998-ėn.

Duhet tė njihet kontributi i grave, pėr kulturėn dhe zhvillimin, pėr tė siguruar pjesėmarrjen e tyre nė formulimin dhe aktivizimin e politikave kulturore nė ēdo nivel, pėr tė siguruar hyrjen nė vendet me pushtet nė botėn e kulturės dhe spektaklit. Ėshtė e rėndėsishme qė tė punohet pėr tė ruajtur, nxitur, mbajtur dhe pėr tė mbrojtur tė drejtat artistike tė muzikanteve dhe tė krijimtarisė sė ēdo komuniteti. Vetėm nė kėtė mėnyrė mund tė kapėrcejmė dhe tė ndryshojmė botėkuptimin e vjetėr monokulturor mashkullor tė kulturės dhe tė trashėgimisė artistike.

Roli ynė i rėndėsishėm si gra, nė transmetimin e trashėgimisė sė veēantė kulturore, konkrete dhe abstrakte, nuk duhet tė injorohet, sepse i pėrket jo vetėm njė gjinie, populli apo kulture por krejt njerėzimit.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1) Nė 1996-ėn, nė fund tė Simpoziumit tė Parė Ndėrkombėtar “Gratė nė Muzikė: Takimet nė Borgo” muzikante nga njėzetegjashtė vende (kompozitore, interpretuese, drejtuese, muzikologe, organizatore, operatore kulturore) kanė nėnshkruar njė dokument i njohur si “The Declaration of Fiuggi, 1996” (Deklarata e Fiugjit, 1996). Ky dokument, qė i ėshtė shpėrndarė nė tė gjithė botėn muzikantėve, organizatave dhe enteve muzikore, dhe nė botėn akademike, pėrcakton ato objektiva, tė njohur si objektiva kryesorė pėr muzikantet. Nė 1999-ėn Deklarata ėshtė rishikuar dhe nė Shtatorin e 2000-shit ėshtė pėrdorur botimi aktual.