|
Deklarata e Fiugjit (Fiuggi): Gratė nė Muzikė
Ēdo vend ėshtė i
ftuar tė inkurajojė krijimin e organizmave pėrgjegjės pėr
dokumentacionin dhe informacionin qė kanė tė bėjnė me kompozitoret e
lindura brenda kufijve kombėtarė. Kėto organizata duhet tė jenė nė
gjendje tė dėrgojnė dhe tė marrin informacione nė lidhje me gratė
nė muzikė dhe organizatat e tjera, duhet tė mbledhin informacion
pėr strukturat institucionale dhe muzikore nė vendin e vet,
pėrgjegjės pėr krijimin, nxitjen dhe programimin e muzikės:
Festivale tė muzikės bashkėkohore dhe antike, festivale tė
qendėrzuar mbi muzikėn e kompozitoreve dhe tė interpretueseve,
mundėsinė pėr financime dhe bursa studimi. Muzikantet duhet tė
pėrpiqen tė marrin pjesė mė tepėr nė programimin, nxitjen dhe
krijimin e veprave tė reja, pėr tė pasur njė rritje tė pėrqindjes sė
veprave tė realizuara nga gratė nė repertorin e tanishėm (muzikė
simfonike, muzikė dhome dhe tradicionale) dhe pėr tė inkurajuar
shkėmbimin ndėrmjet kompozitoreve dhe interpretueseve. Organizatat
pėr gratė nė muzikė do tė komunikojnė nėpėrmjet internetit.
Legjislacioni, nė pjesėn mė tė madhe tė vendeve, parashikon kushte
dhe tė drejta tė barabarta pėr gratė dhe teorikisht kjo gjė do tė
duhej tė lejonte pjesėmarrjen nė ēdo fushė qė ka interes pėr gratė.
Por, praktikisht, shpesh gjėrat nuk janė kėshtu. Organizatat pėr
Gratė nė Muzikė duhet tė kontrollojnė nėse realiteti social i
vendeve tė tyre ėshtė i orientuar sipas legjislacionit nė fuqi. Nė
shumė vende gratė nuk janė tė pėrfaqėsuara ashtu siē duhet sipas
niveleve institucionale. Duhet tė nxisim praninė e grave nė
komisione, komitete, dhe nė ēdo vend ku talentet dhe pėrgatitja e
tyre mund tė jenė tė nevojshme. Gratė nė politikė duhet tė
informohen nga ndryshimi ndėrmjet legjislacionit dhe praktikės dhe
duhet tė bėhen avokate pėr muzikantet, kryesisht pėrsa i pėrket
mundėsive pėr financime.
Informacionet qė kanė tė bėjnė me gratė
nė muzikė duhet tė jenė tė disponueshme pėr mėsuesit e muzikės, gra
dhe burra. Kontributi i muzikanteve, nė ēdo kulturė, duhet tė bėhet
pjesė e kurrikulave muzikorė nė fushėn shkollore, universitare dhe
nė akademitė. Prindėrit duhet tė inkurajohen qė tė ushqejnė talentet
muzikore tė bijave dhe bijve tė tyre, duke respektuar traditat dhe
vlerat kulturore tė femrave dhe meshkujve.
Muzikantet duhet tė
lexojnė, tė kuptojnė dhe tė pėrdorin dokumentat e UNESCO-s tė njohur
si E drejta e Artistit dhe dokumentin Pėrfundimtar tė Konferencės
Botėrore Ndėrqeveritare nė lidhje me Politikat Kulturore pėr
Zhvillimin, tė mbajtur nė Sokholm nė 1998-ėn.
Duhet tė njihet
kontributi i grave, pėr kulturėn dhe zhvillimin, pėr tė siguruar
pjesėmarrjen e tyre nė formulimin dhe aktivizimin e politikave
kulturore nė ēdo nivel, pėr tė siguruar hyrjen nė vendet me pushtet
nė botėn e kulturės dhe spektaklit. Ėshtė e rėndėsishme qė tė
punohet pėr tė ruajtur, nxitur, mbajtur dhe pėr tė mbrojtur tė
drejtat artistike tė muzikanteve dhe tė krijimtarisė sė ēdo
komuniteti. Vetėm nė kėtė mėnyrė mund tė kapėrcejmė dhe tė
ndryshojmė botėkuptimin e vjetėr monokulturor mashkullor tė kulturės
dhe tė trashėgimisė artistike.
Roli ynė i rėndėsishėm si gra, nė
transmetimin e trashėgimisė sė veēantė kulturore, konkrete dhe
abstrakte, nuk duhet tė injorohet, sepse i pėrket jo vetėm njė
gjinie, populli apo kulture por krejt njerėzimit. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1) Nė 1996-ėn, nė
fund tė Simpoziumit tė Parė Ndėrkombėtar Gratė nė Muzikė: Takimet
nė Borgo muzikante nga njėzetegjashtė vende (kompozitore,
interpretuese, drejtuese, muzikologe, organizatore, operatore
kulturore) kanė nėnshkruar njė dokument i njohur si The Declaration
of Fiuggi, 1996 (Deklarata e Fiugjit, 1996). Ky dokument, qė i
ėshtė shpėrndarė nė tė gjithė botėn muzikantėve, organizatave dhe
enteve muzikore, dhe nė botėn akademike, pėrcakton ato objektiva, tė
njohur si objektiva kryesorė pėr muzikantet. Nė 1999-ėn Deklarata
ėshtė rishikuar dhe nė Shtatorin e 2000-shit ėshtė pėrdorur botimi
aktual. |